(31) สารมฺโภ

[848] ตตฺถ กตโม สารมฺโภ? โย สารมฺโภ ปฏิสารมฺโภ สารมฺภนา ปฏิสารมฺภนา ปฏิสารมฺภิตตฺตํ – อยํ วุจฺจติ ‘‘สารมฺโภ’’ฯ

(32) อตฺริจฺฉตา

[849] ตตฺถ กตมา อตฺริจฺฉตา? อิตรีตรจีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาเรหิ ปญฺจหิ วา กามคุเณหิ อสนฺตุฏฺฐสฺส ภิยฺโยกมฺยตา , ยา เอวรูปา อิจฺฉา อิจฺฉาคตา อตฺริจฺฉตา ราโค สาราโค จิตฺตสฺส สาราโค – อยํ วุจฺจติ ‘‘อตฺริจฺฉตา’’ฯ

(33) มหิจฺฉตา

[850] ตตฺถ กตมา มหิจฺฉตา? อิตรีตรจีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาเรหิ ปญฺจหิ วา กามคุเณหิ อสนฺตุฏฺฐสฺส ภิยฺโยกมฺยตา, ยา เอวรูปา อิจฺฉา อิจฺฉาคตา มหิจฺฉตา ราโค สาราโค จิตฺตสฺส สาราโค – อยํ วุจฺจติ ‘‘มหิจฺฉตา’’ฯ

(34) ปาปิจฺฉตา

[851] ตตฺถ กตมา ปาปิจฺฉตา? อิเธกจฺโจ อสฺสทฺโธ สมาโน ‘‘สทฺโธติ มํ ชโน ชานาตู’’ติ อิจฺฉติ, ทุสฺสีโล สมาโน ‘‘สีลวาติ มํ ชโน ชานาตู’’ติ อิจฺฉติ, อปฺปสฺสุโต สมาโน ‘‘พหุสฺสุโตติ มํ ชโน ชานาตู’’ติ อิจฺฉติ, สงฺคณิการาโม สมาโน ‘‘ปวิวิตฺโตติ มํ ชโน ชานาตู’’ติ อิจฺฉติ, กุสีโต สมาโน ‘‘อารทฺธวีริโยติ มํ ชโน ชานาตู’’ติ อิจฺฉติ, มุฏฺฐสฺสตี สมาโน ‘‘อุปฏฺฐิตสฺสตีติ มํ ชโน ชานาตู’’ติ อิจฺฉติ, อสมาหิโต สมาโน ‘‘สมาหิโตติ มํ ชโน ชานาตู’’ติ อิจฺฉติ, ทุปฺปญฺโญ สมาโน ‘‘ปญฺญวาติ มํ ชโน ชานาตู’’ติ อิจฺฉติ, อขีณาสโว สมาโน ‘‘ขีณาสโวติ มํ ชโน ชานาตู’’ติ อิจฺฉติ – ยา เอวรูปา อิจฺฉา อิจฺฉาคตา ปาปิจฺฉตา ราโค สาราโค จิตฺตสฺส สาราโค – อยํ วุจฺจติ ‘‘ปาปิจฺฉตา’’ฯ

(35) สิงฺคํ

[852] ตตฺถ กตมํ สิงฺคํ? ยํ สิงฺคํ สิงฺคารตา จาตุรตา จาตุริยํ ปริกฺขตฺตตา ปาริกฺขตฺติยํ – อิทํ วุจฺจติ ‘‘สิงฺคํ’’ฯ

(36) ตินฺติณํ

[853] ตตฺถ กตมํ ตินฺติณํ? ยํ ตินฺติณํ ตินฺติณายนา ตินฺติณายิตตฺตํ โลลุปฺปํ โลลุปฺปายนา โลลุปฺปายิตตฺตํ ปุจฺฉญฺชิกตา สาธุกมฺยตา – อิทํ วุจฺจติ ‘‘ตินฺติณํ’’ฯ

(37) จาปลฺยํ

[854] ตตฺถ กตมํ จาปลฺยํ? จีวรมณฺฑนา ปตฺตมณฺฑนา เสนาสนมณฺฑนา อิมสฺส วา ปูติกายสฺส พาหิรานํ วา ปริกฺขารานํ มณฺฑนา วิภูสนา เกฬนา ปริเกฬนา คิทฺธิกตา คิทฺธิกตฺตํ จปลตา จาปลฺยํ – อิทํ วุจฺจติ ‘‘จาปลฺยํ’’ฯ

(38) อสภาควุตฺติ

[855] ตตฺถ กตมํ อสภาควุตฺติ? มาตริ วา ปิตริ วา เชฏฺเฐ วา ภาตริ วา อาจริเยสุ วา อุปชฺฌาเย วา พุทฺเธ วา สาวเกสุ วา อญฺญตรญฺญตเรสุ ครุฏฺฐานิเยสุ วิปฺปฏิกูลคฺคาหิตา วิปจฺจนีกสาตตา อนาทริยํ อนาทริยตา อคารวตา อปฺปติสฺสวตา – อยํ วุจฺจติ ‘‘อสภาควุตฺติ’’ฯ

(39) อรติ

[856] ตตฺถ กตมา อรติ? ปนฺเตสุ วา เสนาสเนสุ อญฺญตรญฺญตเรสุ วา อธิกุสเลสุ ธมฺเมสุ อรติ อรติตา อนภิรติ อนภิรมณา อุกฺกณฺฐิตา ปริตสฺสิตา – อยํ วุจฺจติ ‘‘อรติ’’ฯ

(40) ตนฺที

[857] ตตฺถ กตมา ตนฺที? ยา ตนฺที ตนฺทิยนา ตนฺทิมนกตา อาลสฺยํ อาลสฺยายนา อาลสฺยายิตตฺตํ – อยํ วุจฺจติ ‘‘ตนฺที’’ฯ

(41) วิชมฺภิตา

[858] ตตฺถ กตมา วิชมฺภิตา? ยา กายสฺส ชมฺภนา วิชมฺภนา อานมนา วินมนา สนฺนมนา ปณมนา พฺยาธิยกํ – อยํ วุจฺจติ ‘‘วิชมฺภิตา’’ฯ

(42) ภตฺตสมฺมโท

[859] ตตฺถ กตโม ภตฺตสมฺมโท? ยา ภุตฺตาวิสฺส ภตฺตมุจฺฉา ภตฺตกิลมโถ ภตฺตปริฬาโห กายทุฏฺฐุลฺลํ – อยํ วุจฺจติ ‘‘ภตฺตสมฺมโท’’ฯ

(43) เจตโส จ ลีนตฺตํ

[860] ตตฺถ กตมํ เจตโส จ ลีนตฺตํ? ยา จิตฺตสฺส อกลฺยตา อกมฺมญฺญตา โอลียนา สลฺลียนา ลีนํ ลียนา ลียิตตฺตํ ถินํ ถียนา ถียิตตฺตํ จิตฺตสฺส – อิทํ วุจฺจติ ‘‘เจตโส จ ลีนตฺตํ’’ฯ

(44) กุหนา

[861] ตตฺถ กตมา กุหนา? ลาภสกฺการสิโลกสนฺนิสฺสิตสฺส ปาปิจฺฉสฺส อิจฺฉาปกตสฺส ปจฺจยปฏิเสวนสงฺขาเตน [ปจฺจยปฏิเสธนสงฺขาเตน (สี.)] วา สามนฺตชปฺปิเตน วา อิริยาปถสฺส วา อฐปนา [อาฐปนา (ก.)] ฐปนา สณฺฐปนา ภากุฏิตา ภากุฏิยํ กุหนา กุหายนา กุหิตตฺตํ – อยํ วุจฺจติ ‘‘กุหนา’’ฯ